Հարցեր և վարժություններ.
☆֊ Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ բաղադրության:
Նյութերը ըստ բաղադրության դասակարգվում են պարզ և բարդ նյութերի: Պարզ նյութերն են այն նյութերը, որոնք կազմված են միատեսակ քիմիական տարրի ատոմներից: Պարզ նյութերը դասակարգվում են մետաղների և ոչ մետաղների: Բարդ նյութեր են կոչվում այն նյութերը, որոնք կազմված են երկու կամ ավելի քիմիական տարրի ատոմներից: Բարդ նյութերը դասակարգվում են օրգանական և անօրգանական նյութերի:
☆֊ Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ ծագումնաբանության:
Ըստ ծագումնաբանության նյուերը դասակարգվում են օրգանական և անօրգանական նյութերի։
☆֊ Անօրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք:
Անօրգանական են՝ քարը, փայտը, ջուրը, կերակրի աղը, այսինքն այն նյութերը, ,որոնց մեջ չկա ածխածին։
☆֊ Օրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք:
Սպիտակուցները, ճարպերը, ամինաթթուները, գլյուկոզը, ֆրուկտոզը, բնական գազը, նավթը, ացետոնը, այսինքն այն նյութերը, որոնք պարունակում են ածխածին։
☆֊ Ո՞ր նյութերն են ավելի շատ, օրգանականը, թե՞ անօրգանականը, պատասխանը հիմնավորեք:
Բնության մեջ ավելի շատ են օրգանական նյութերը, քանի որ ոչ բոլոր տարրերն են պարունակում ածխածին, որը կա բոլոր օրգանական նյութերի մեջ։
Առաջադրանքներ.
1). Հետևյալ նյութերից ընտրեք անօրգանական նյութերը և գրեք դրանց քիմիական բանձևերը. թթվածին, կերակրի աղ, շաքար, երկաթ, ջուր, քլոր, խմելու սոդա, գլյուկոզ, ծծմբական թթու, ազոտ, սպիտակուց, պղինձ, գինու սպիրտ, ածխաթթու գազ, շմոլ գազ, ճարպ:
Անօրգանական-Թթվածին—O2, կերակրի աղ—NaCl, NaHCO3—խմելու սոոդա, ջուր—H2O, երկաթ—Fe, ծծմբական թթու—H₂SO₄, ազոտ— N, պղինձ—Cu.
2). Որոշեք Ձեր ընտրած բարդ անօրգանական նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները Mr, որակական և քանակական բաղադրությունները՝ տարրերի զանգվածային հարաբերությունները, զանգվածային և մոլային բաժինները:
Mr(NaCL)=23+35,5=58,5
w(Cl)=35,5*100%/58,5=60,7%
x(Na)=1/2*100%=50%
Հաշվարկային֊ լաբորատոր փորձեր` <<Անօրգանական շղթաներ>>
- Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ Mg→ MgO →Mg(OH)2→ MgCl2
- Քանի՞ գրամ աղ MgCl2 կստացվի, եթե այրել ենք 4,8 գրամ մագնեզիում:
- Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղP→P2O5→H3PO4 →Na3PO4
- Քանի՞ գրամ աղ`Na3PO4 կստացվի, եթե այրել են 6,2 գրամ ֆոսֆոր:
Գրեք անօրգանական շղթաների ռեակցիաների հավասարումները, հավասարեցրեք և նշեք ռեակցիայի տեսակը:
- 2Mg+O2 →2MgO մագնեզիումի օքսիդ, միացման ռեակցիա
Միացման է կոչվում, երբ երկու կամ ավելի նյութեր միանում են իրար, առաջանում է մեկ բարդ նյութ։
MgO+H2O→Mg(OH)2 հիմք է, մագնեզիումի հիդրոքսիդ, միացման ռեակցիա
Միացման է կոչվում, երբ երկու կամ ավելի նյութեր միանում են իրար, առաջանում է մեկ բարդ նյութ։
Mg(OH)2+2HCl→MgCl2 + 2H2O փոխանակման ռեակցիա, չեզոքացման ռեակցիա
Փոխանակման ռեակցիան տեղի է ունենում բարդ նյութերի միջև, որտեղ բարդ նյութերը փոխանակում են բաղադրամասերով և ռեակցիայի հետևանքով առաջանում են նոր բարդ նյութեր։
Չեզոքացման ռեակցիա է կոչվում հիմքի և թթվի միջև ընթացքող փոխանակման ռեակցիան, որի հետևանքով առաջանում է աղ և ջուր։
Սովորել միացման, քայքայման, փոխանակման, տեղակալման - Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղ`P→P2O5→H3PO4 →Na3PO4
P + P2 → P2O5 տաք ջրի մեջ, միացման ռեակցիա
P2O5 + 3H2O → H3PO4 օրթոֆոսֆորական թթու, միացման ռեակցիա
H3PO4 + 3NaOH → Na3PO4 նատրիումի ֆոսֆատ, աղ, փոխանակման ռեակցիա, չեզոքացման ռեակցիա
sonasargsyanblog 